Lista zmarłych Żydów w 1938-39 roku

W zbąszyńskim Muzeum zachował się odręczny dokument pisany przez dawnego kustosza Franciszka Zierke w latach 70. Jest on najprawdopodobniej wypisem z ksiąg Urzędu Stanu Cywilnego w Zbąszyniu obejmującym zgony w mieście w 1938 i 39 roku. Dokument nie jest kompletny, ale zawiera wiele ciekawych informacji.

Zawiera kategorie:

1. Nr. kolejny
2. Data wpisu
3. Zgłaszający
4. Miejsce zgonu
5. Data zgonu
6. Wiek zmarłego
7. Imię i nazwisko zmarłego
8. Poprzednie miejsce zamieszkania
9. Zawód
10. Miejsce urodzenia
11. Wyznanie
12. Uwagi

Numery wpisów nie są numerami kolejnymi, więc jest to wybór. Jednak wszystkie wypisy od 30 X 1938 do 7 VI mają w rubryce wyznanie „mojżesz.” Wydaje się, że spisano więc tylko zgony w społeczności żydowskiej.
Pierwszy wpis z 3 XI podaje, że na stacji kolejowej 30 października w wieku 73 lat zginął Chaim Moisze Frankel, urodzony w miejscowości Ostróg, kupiec przybyły z Miencheim. Tylko przy jego nazwisku widnieje w uwagach dopisek „przejechany przez pociąg”. Na stacji kolejowej zmarł też 1 XI nieznany z imienia i nazwiska wygnany z Berlina, urodzony w Przemyślu 77. letni człowiek.

Ze spisu wynika że do końca 1938 roku zmarł 6 osób, a w 1939 - 16 osób. Jak na tak liczną społeczność wygnańców, tak złe warunki bytowe i sanitarne, zwłaszcza dla ludzi starszych, liczba ta wydaje się wyjątkowo mała.
Wpisy potwierdzają istnienie w Zbąszyniu poza szpitalem „baraku szpitalnego” jednak jego lokalizacji nie udało się dotychczas ustalić. Oryginalne wpisy były robione przez wiele osób. W różny sposób określano to samo miejsce.
„Szpital Miejski” „W budynku szpitalnym Zbąszyń”, „W Szpitalu wysiedleńców żydowskich Zbąszyń”, „W  szpitalu dla uchodzców żydowskich z Niemiec w Zbąszyniu” „W gmachu szpitalnym w Zbąszyniu”
Często zgłaszającym osoby zmarłe jest Dawid Jeleń - Zbąszyń, oraz Izydor Kormes z Berlina. Jest też Lekarz Maurycy Erenburg z Białej i kantor Pinkas Ziegel z Hamburga - Altony.

Pełna lista zmarłych wg. notatki Franciszka Zierke:

• Chaim Moousse Frenkle 30 X 38, lat 73
• nieznanay 1 XI 38, lat 77
• Frieda Schneider z d. Elias 7 XI 38, lat 74
• Rywka Kleiner z d. Ziegel 9 XI 38, lat 60
• Laile Aschlein 22 XI 38, lat 73
• Benjamin Stark 1 XII 38, lat 70
• Judel Rogowski 2 I 39, lat 41
• Dreisedea Weinreb (?) 10 I 39, lat 39
• Sara Friedmann z d. Silber 11 I 39, lat 53
• Samuel Rubinstein 19I 39, lat 63
• Maszko Antmann 16 I 39, lat 46
• Abraham Flieder 29 I 39, lat 62
• Aron Mojżesz Loffelholz 5 II 39, lat 43
• Lea Rodan z d. Jechok 26 II 39, lat 69
• Małka (?) Farber z d. Jechok 21 III 39, lat 83
• Blunststein Frieda 24 III 39, lat 30
• Maks Kranshaar 27 III 39, lat 21
• Izydor Zegadłowicz 7 IV 39, lat 54
• Osies Lowin 9 IV 39, lat 58
• Mojżesz Leib Schwartz 19 IV 39, lat 59
• Chana Feiga Lewańska 3 VI 39, lat 60
• Matys Rabuer 7 VI 39, lat 46